Back in the days of the Yiddish Forverts, folks used to ask how the NY Times knows on Sunday what the Forverts will publish on Monday. Now, it appears the gray old lady is going after the men in black, as a Sunday New York Times article on the state of secular education in Haredi schools in the city (In Hasidic Enclaves, Failing Private Schools Flush With Public Money) included a link to a Yiddish version of the same report, ostensibly to encourage Hasidim with Internet access to read the story.
If you went to the article (חסידישע מוסדות געבן נישט קיין עדיוקעשאן, אבער באקומען א שפע פון רעגירונגס געלטער), you found out that:
די חסידישע געמיינדע אין ניו יארק פירט שוין לאנגע יארן איינע פון די גרעסטע פּריוואטע מוסדות אין ניו יארק אויף אירע אייגענע באדינגונגען, זיך קעגנשטעלנדיג סיי וועלכע דרויסנדיגע איבערזיכט אויף די לימודי חול וואס אירע תלמידים לערנען.
אבער אין 2019, האט דער מוסד “תלמוד תורה תורה ויראה דרבינו יואל מ’סאטמאר” (מהר”א) מסכים געווען צו געבן שטאטישע סטאנדארדיזירטע טעסטס אין ליינען און אין רעכענען (מאטעמאטיק) פאר מער ווי 1,000 תלמידים.
יעדער איינציגסטער תלמיד איז דורכגעפאלן.
Sad. But the interest the Times raised in the Haredi community in following its report has given rise to a new strategy aimed at raising circulation and ad revenue. פארוואס טאָן ניט טאָן די גאנצע זאַך אויף ייִדיש? (Why not do the whole thing in Yiddish?) asked the folks at the sales dept. on 46th Street. There was a meeting, and they got the go ahead. And so, starting this week, Haredi readers around the world will be able to follow great stories such as:
- מלכּה עליזאַבעטה צווייטער האָט פארשטאנען די וואָג פון די קרוין
- יאן וענער וויל דאס אלעס אנטפלעקן
- יאַנקעעס שאָדן וואָעס פאָרזעצן ווי די.דזש. לעמאהיו איז פענסטער אויף די פאליציי
- ‘הויז פון די דראַגאָן’ סיזאַן 1, עפּיזאָד 4 רעקאַפּ: די גאַנץ טאַרגאַריען
We’re told that Haaretz, which regularly translates NYT articles into Hebrew, is about to launch a Yiddish-language edition of its entire daily edition for the benefit of Bnei Brak readers. So, get ready for:
- נתניהו האָט אויסדערוויילט צו זיין ביבי דער מלך פון די דזשאַנגגאַל
- אין נתניהו’ס גלאז צעל
- פֿון גאָט, דורך די מלכּה צו ביבי: אן אנדער ימבעראַסינג ופדעקונג וועגן דעם מענטש
For the record, this may have been the most fun yours truly has had using Google Translate in years. And I’m looking forward to the day when Yiddish becomes once again the lingua franca of the civilized world.
